Στεφανιογραφία
Οι στεφανιογραφίες αποτελούν μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική για την ανίχνευση κι αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου. Η διαδικασία επιτυγχάνεται με τη λεπτομερή ακτινολογική (ακτινες Χ) απεικόνιση, μέσω της έγχυσης σκιαγραφικού υλικού εντός των στεφανιαίων αρτηριών, προκειμένου να μελετηθεί η ανατομία τους και τυχόν στενώσεις από την ανάπτυξη αθηρωματικών πλακών. Επιτρέπει την αξιολόγηση της αιμοδυναμικής σημασίας των τυχόν στενώσεων (αν δηλαδή παρεμποδίζουν σημαντικά την αιμάτωση του μυοκαρδίου) και της έκτασης της αθηρωματικής νόσου ακόμη και σε μη εμφανώς, στενωμένα σημεία. Η εξέταση συνδράμει στην επιλογή του βέλτιστου θεραπευτικού σχεδίου, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει εντατική φαρμακευτική αγωγή, αγγειοπλαστική ή χειρουργική επέμβαση στεφανιαίας παράκαμψης (by-pass). Στα σύγχρονα εργαστήρια, η επεμβατική στεφανιογραφία δεν έχει σοβαρές επιπλοκές, που μπορούν να απειλήσουν τη ζωή του ασθενούς.
Σήμερα η στεφανιογραφία μπορεί να πραγματοποιηθεί επεμβατικά, μέσω προσπέλασης από την κερκιδική ή την μηριαία αρτηρία, ή με την χρήση αξονικού τομογράφου. Η αξονική στεφανιογραφία ακόμη δεν περιέχει την ίδια απεικονιστική ανάλυση με την επεμβατικλη στεφανιογραφία και δεν δίνει την δυνατότητα άμεσης επέμβασης σε επαπειλούμενες αποφράξεις των στρεφανιαίων αρτηριών.
Εάν στα πλαίσια άλλων εξετάσεων, όπως η δοκιμασία κοπώσεως, το υπερηχογράφημα καρδιάς και η δυναμική υπερηχογραφία (stress echo) έχει δημιουργηθεί η υποψία ύπαρξης στεφανιαίας νόσου, η στεφανιογραφία είναι η ενδεικνυόμενη διαγνωστική επιλογή. Ασθενείς με πόνο στο στήθος χωρίς προηγούμενη γνωστή ασθένεια, οι οποίοι έχουν υποβληθεί σε καρδιολογικές εξετάσεις από τις οποίες έχουν εξαχθεί ασαφή συμπεράσματα, συνήθως υποβάλλονται σε στεφανιογραφία με σκοπό τον αποκλεισμό στεφανιαίας νόσου. Η εξέταση εφαρμόζεται για τη διερεύνηση περιπτώσεων καρδιακής ανεπάρκειας, αγνώστου αιτιολογίας, έπειτα από επεισόδιο καρδιακής ανακοπής επιτυχούς έκβασης ή σε περίπτωση επικίνδυνων καρδιακών αρρυθμιών. Οι στεφανιογραφίες διενεργούνται επίσης, για την αξιολόγηση ύποπτων στεφανιαίων ανωμαλιών ή σύνθετης συγγενούς καρδιοπάθειας αλλά και για τον αποκλεισμό στεφανιαίας νόσου σε προσφάτως εμφανιζόμενη καρδιακή ανεπάρκεια ή καρδιομυοπάθεια. Απόλυτη ένδειξη για διενέργεια στεφανιογραφίας είναι η εκδήλωση οξέος εμφράγματος μυοκαρδίου, προκειμένου να ανευρεθεί η γενεσιουργός αιτία που συνήθως είναι η απόφραξη κάποιου αγγείου και η επακόλουθη πραγματοποίηση αγγειοπλαστικής για την αποκατάσταση της βλάβης.
Διαδερμική αγγειοπλαστική στεφανιαίων αρτηριών
Η επεμβατική καρδιολογία έχει δημιουργήσει νέες προοπτικές στην καρδιαγγειακή ιατρική, μέσα από ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές για τη διάγνωση και τη θεραπεία διαφόρων καρδιακών παθήσεων. Με την πάροδο του χρόνου, έχουν σημειωθεί σημαντικές πρόοδοι στην επεμβατική καρδιολογία, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης νέων τεχνικών και συσκευών. Αυτές οι καινοτομίες βελτίωσαν τα αποτελέσματα των ασθενών, τη διαδικαστική ασφάλεια και διεύρυναν το πεδίο των παρεμβάσεων.
Οι διαδερμικές στεφανιαίες παρεμβάσεις, κοινώς γνωστές ως αγγειοπλαστικές, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για την επεμβατικη θεραπεία της στεφανιαίας νόσου. Με αυτό τον τρόπο, αποκαθίσταται η ροή στις οξέως ή χρονίως φραγμένες, εξαιτίας της εναπόθεσης αθηρωματικών πλακών αρτηρίες, προκειμένου να διατηρηθεί η καρδιακή παροχή. Με τεχνικές επεμβατικής καρδιολογίας, μπορεί να αποφευχθεί η καρδιοχειρουργική επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (bypass).
Τα stent χρησιμοποιούνται ευρέως στην επεμβατική καρδιολογία για την αποκατάσταση της ροής του αίματος σε αρτηρίες που παρουσιάζουν στένωση ή απόφραξη. Οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν επικεντρωθεί στη βελτίωση του σχεδιασμού του stent, ώστε να φέρουν ικρίωμα με λεπτότερη πλέξη. Παράλληλα, τα νεότερα stent είναι επικαλυμένα με ειδικές φαρμακευτικές ουσίες (Drug Eluting Stents – DES), οι οποίες εκλύονται αφού αυτά εκπτυχθούν στην κατάλληλη θέση, προκειμένου να αποτραπεί η επαναστένωση των στεφανιαίων αρτηριών.
Οι αγγειοπλαστικές, όπως κάθε επεμβατική διαδικασία, ενέχει τον κίνδυνο επιπλοκών, οι οποίες ωστόσο με τον κατάλληλο σχεδιασμό, την προετοιμασία της βλάβης και την εμπειρία του επεμβατικού καρδιολόγου που την αναλαμβάνει, μειώνονται σημαντικά. Οι επιπλοκές κατά τη διάρκεια της αγγειοπλαστικής περιλαμβάνουν την εκδήλωση αιματώματος ή αιμορραγίας από το σημείο της παρακέντησης ή και την πρόκληση οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου, οι οποίες εμφανίζονται σε ποσοστό μικρότερο του 2%. Στις επιπλοκές που μπορουν να εκδηλωθούν μετά το πέρας της διαδικασίας είναι η επαναστένωση στο σημείο της επέμβασης, η εκδήλωση της οποίας εξαρτάται από τα συνοδά κλινικά νοσήματα του ασθενούς ή την υποβολή του σε σύμπλοκες επεμβάσεις. Η εκδήλωση θρόμβωσης του stent σε σημείο που να προκαλέσει έμφραγμα είναι εξαιρετικά σπάνια. Συνηθως, η θρόμβωση του stent εκδηλώνεται ως απόρροια της κακής συμμόρφωσης του ασθενούς με την φαρμακευτική αγωγή και πιο συγκεκριμένα, της διακοπής της αντιαιμοπεταλιακής αγωγής πριν από το προτεινόμενο χρονικό διάστημα.